Skip links

Fundacja rodzinna – podstawowe informacje

Czym jest fundacja rodzinna?

Fundacja rodzinna jest rozwiązaniem, które jest dedykowane dla osób fizycznych, które chcą zabezpieczyć na przyszłość swoje aktywa majątkowe. Osoby te muszą posiadać pełną zdolność do czynności prawnych, a zatem muszą być pełnoletnie oraz ważne, aby nie zostały ubezwłasnowolnione zarówno częściowo i całkowicie. Tylko więc takie osoby, zgodnie z przepisami Ustawy z dnia 26 stycznia 2023 r. o fundacji rodzinnej (Dz. U. z 2023 r. poz. 326) mają możliwość założenia fundacji rodzinnej, składając oświadczenie o jej utworzeniu w akcie notarialnym, bądź testamencie.

Fundacja rodzinna ma więc z założenia zabezpieczać majątek rodzinny, zagwarantować ciągłość prowadzonego biznesu na pokolenia, zagwarantować środki określonym beneficjentom oraz chronić wniesiony majątek przed rozdrobnieniem. Fundacji rodzinnej nie musi tworzyć jedna grupa spokrewnionych osób, ale może to być kilka rodzin lub osób ze sobą powiązanych w inny sposób, które tworzą tzw. „biznesową” rodzinę.

Główne założenia fundacji rodzinnej

Fundacja rodzinna jest osobą prawną będącą podatnikiem CIT. Jej celem jest gromadzenie mienia, które to należy rozumieć dosyć szeroko, a mianowicie może to być poza środkami pieniężnymi: nieruchomość, przedsiębiorstwo, środek transportu, antyk, czy dzieło sztuki.

Fundacja rodzinna podlega wpisowi do rejestru fundacji rodzinnych. Beneficjentami fundacji rodzinnej mogą być wyłącznie osoby fizyczne (w tym fundator) oraz Organizacje Pożytku Publicznego (OPP). Co ważne – w przypadku beneficjentów – również nie ma wymogu pokrewieństwa, pomiędzy fundatorem, a beneficjentem. To zaś, kto będzie beneficjentem fundacji rodzinnej zależy tylko i wyłącznie od fundatora. Przykładowo, można wskazać warunki, jakie dane osoba musi spełnić, aby otrzymywać świadczenia z fundacji rodzinnej, np. ukończenie odpowiedniego wieku, bądź też ukończenie edukacji na konkretnym kierunku studiów, czy też uczelni.

Jednym z najważniejszych wymogów, przy założeniu fundacji rodzinnej jest to, że ustawodawca określił wartość majątku, który to musi być wniesiony do funduszu założycielskiego fundacji rodzinnej, tj. nie mniej, niż 100.000,00 zł.

Organami fundacji rodzinnej są zarząd, rada nadzorcza (jest obowiązkowa przy ponad 25 beneficjentach) oraz zgromadzenie beneficjentów.

Możliwość prowadzenia przez fundację rodzinną działalności gospodarczej

Celem fundacji rodzinnej może być nie tylko zabezpieczenie majątku, lecz także zarządzanie nim i pomnażanie go. Z tego też względu fundacja rodzinna może prowadzić działalność gospodarczą, lecz w ograniczonym zakresie, a to np.:

  • zbywania mienia (o ile mienie to nie zostało nabyte wyłącznie w celu dalszego zbycia);
  • najmu, dzierżawy;
  • przystępowania do spółek handlowych, funduszy inwestycyjnych itp.;
  • nabywania i zbywania papierów wartościowych, czy instrumentów pochodnych;
  • udzielania pożyczek spółkom kapitałowym, w których fundacja rodzinna posiada udziały lub akcje, spółkom osobowym, w których fundacja rodzinna uczestniczy jako wspólnik, bądź beneficjentom;
  • obrotu zagranicznymi środkami płatniczymi należącymi do fundacji rodzinnej.

Opodatkowanie fundacji rodzinnej

Co do zasady założenie fundacji rodzinnej jest neutralne podatkowo, co oznacza wprost brak podatku dla wnoszonego majątku do fundacji oraz jego przyrostu. Fundacje rodzinne są też objęte zwolnieniem od podatku dochodowego dla osób prawnych. Przykładowo więc środki otrzymane przez fundację rodzinną z dywidend, zbycia akcji i udziałów, z najmu, dzierżawy itp. nie podlegają opodatkowaniu.

Co zaś się tyczy zakresu, w jakim fundacja rodzinna prowadzi działalność gospodarczą wykraczającą poza zakres wskazany w ww. Ustawie, stawka podatku wynosi już 25% podstawy opodatkowania. Jest to więc nic innego, jak tzw. „sankcyjna stawka podatku”, która ma zabezpieczyć przed prowadzeniem działalności przez fundacje rodzinne w zakresie innym, niż wskazanym przez ustawodawcę.

Kluczowe jest to, że opodatkowane jest zaś przekazanie świadczeń beneficjentom przez fundację rodzinną. W takim przypadku fundacja rodzinna staje się płatnikiem podatku CIT, a stawka wynosi 15%. Co do zasady, beneficjenci otrzymujący świadczenie z fundacji rodzinnej są opodatkowani podatkiem od osób fizycznych. Stawka podatku również wynosi 15%. Jednakże ustawodawca przewidział zwolnienie od podatku dochodowego świadczeń fundacji rodzinnej na rzecz fundatora oraz beneficjentów, którzy są członkami jego najbliższej rodziny – tzw. „grupa zero”. Oznacza to nic innego, jak to, że ewentualne opodatkowanie (ww. 15% fundacji rodzinnej oraz 15% beneficjenta) obejmie tylko wypłatę świadczeń dla beneficjentów spoza najbliższej rodziny. W przypadku więc wypłat dla osób z tzw. „grupy zero” opodatkowanie będzie jedynie po stronie fundacji rodzinnej.

Opodatkowanie nastąpi także w przypadku rozwiązania fundacji rodzinnej. W tym przypadku stawka podatku również wyniesie 15%. Co ważne, opodatkowane będzie wydane beneficjentom mienie pomniejszone jednak o wartość podatkową mienia wniesionego przy założeniu fundacji rodzinnej.

Nie można równie zapominać o tym, że pomimo zwolnienia fundacji z podatku CIT, jest ona objęta podatkiem od przychodów z budynków, jeżeli fundacja rodzinna jest właścicielem nieruchomości o wartości przekraczającej 10.000.000,00 zł.

Mając więc na uwadze powyższe, fundacja rodzinna jest raczej odradzana w przypadku prowadzenia bieżącej działalności operacyjnej. Istotą jest bowiem to, że fundator nie może wycofać mienia wniesionego do fundacji – taka możliwość jest wprost zakazana przez ww. Ustawę. Może je otrzymać z powrotem tylko wtedy, kiedy sam jest beneficjentem, ponieważ fundator oczywiście sam może być beneficjentem fundacji rodzinnej. W tym wypadku jednak wprowadzenie danego aktywa przez fundatora do fundacji tylko po to, żeby potem go odzyskać – nie ma zdaje się większego sensu – gdyż ta czynność podlegałaby 15% podatkowi CIT.

Fundacja rodzinna nie jest przy tym w żaden sposób uprzywilejowana na gruncie podatku VAT – z tej perspektywy nie ma znaczenia, czy określona czynność jest dokonywana przez fundację rodzinną, czy innego podatnika.

Pozostałe - warte uwagi kwestie - dotyczące fundacji rodzinnej

Wprowadzenie regulacji dotyczącej fundacji rodzinnej spowodowało także zmiany przepisów dotyczących instytucji zachowku. Obecnie, przy obliczaniu zachowku nie będzie doliczać się do spadku funduszu założycielskiego fundacji rodzinnej wniesionego przed więcej, niż dziesięciu laty, licząc wstecz od otwarcia spadku. Co więcej wypłaty, które będą dokonywane z fundacji rodzinnej na rzecz beneficjenta, który będzie uprawniony jednocześnie do zachowku, będą zaliczane na poczet tego zachowku.

Leave a comment

Explore
Drag